۶ دلیلی که نشان می‌دهد احتمال جنگ بالاست | چرا تنش اخیر بین ایران و اسرائیل بی‌سابقه است؟

رویداد۲۴ لیلا فرهادی: حمله اسرائیل به سرکنسولگری ایران در دمشق به نقطه عطفی در تحولات شش ماه اخیر منطقه تبدیل شده است. تلاش‌هایی که ایران از ابتدای جنگ اسرائیل و حماس برای جلوگیری از توسعه درگیری‌ها در منطقه کرده به نظر با حادثه سرکنسولگری دگرگون شده است.

روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از یک فرد مطلع روز پنجشنبه گزارش داد که اسرائیل در حال آماده شدن برای حمله ایران در روز‌های جمعه یا شنبه است. حمده سلحوت، خبرنگار الجزیره، که از بیت المقدس شرقی گزارش می‌دهد، گفت: ارتش اسرائیل اعلام کرد که در همه جبهه‌ها از نظر تهاجمی و دفاعی آماده می‌شود. مقامات غربی و اسرائیلی به وضوح منتظر پاسخ ایران به اسرائیلند. رهبری در سخنرانی پیش از نماز عید فطر وعده «تنبیه» به اسرائیل داده و گفته اسرائیل باید تنبیه شود و تنبیه خواهد شد.

چه نشانه‌هایی برای آغاز یک جنگ وجود دارد؟

۱- حمله کم سابقه حزب الله لبنان

حزب الله لبنان از آغاز جنگ اسرائیل و غزه در ۷ اکتبر حملات پراکنده‌ای به مرز‌های شمالی اسرائیل داشته، اما به وضوح از ورود همه جانبه به جنگ خودداری کرده است. اولین سخنرانی سید حسن نصرالله دبیرکل حزب الله بعد از ۷ اکتبر، سخنرانی حیاتی بود که در آن برای جهان محرز شد که حزب الله خود را بیش از اینکه به آرمان فلسطین متعهد بداند، به امنیت لبنان (و احتمالا دستور ایران) متعهد می‌داند و تمرکزش بر بازدارندگی است. سید حسن در آن سخنرانی اعلام کرد هنوز وقت توسعه جنگ در منطقه فرا نرسیده است.

در طول شش ماهی که از ۷ اکتبر گذشته حزب الله ورود حساب شده‌ای به درگیری‌های اسرائیل و فلسطین داشته است. بخشی از این حساب شدگی ناشی از عدم تمایل ایران برای توسعه جنگ در منطقه بوده است. به نظر می‌رسد ماجرای حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق این محاسبات را تغییر داده است.

جمعه شب حزب الله لبنان حمله کم سابقه‌ای به اسرائیل کرده است. حزب الله لبنان گفته چندین موشک کاتیوشا را به سمت پایگاه‌های نظامی اسرائیل شلیک کرده است. رسانه‌های لبنانی از شلیک ۵۰ موشک خبر داده اند و ارتش اسرائیل گفته چهل پرتاب موشک شناسایی شده است. کانال خبری العربیه در گزارشی گفته حزب الله یکی از سایت‌های نظامی اسرائیل در بلندی‌های جولان را بمباران کرده است. این رسانه به نقل از رسانه‌های لبنانی هم گفته که یک جنگنده اسرائیلی بر فراز بیروت به پرواز در آمده است. دانیل هاگاری سخنگوی ارتش اسرائیل گفته چندین موشک حزب الله را رهگیری کرده است.

برخی گمانه زنی کرده اند که حمله حزب الله به اسرائیل، مقدمه حمله ایران بوده و هدف از شلیک موشک ها، تضعیف گنبد آهنین، سپر دفاعی اسرائیل بوده تا ایران بتواند به راحتی به آن نفوذ کند.

یک مقام امنیتی اسرائیل از محتوای نشست میان بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل، یوآو گالانت وزیر دفاع و سران آژانس‌های امنیتی اسرائیل در روز شنبه خبر داده و به نشریه اسرائیلی آحارانوث گفته هیچ جای نگرانی نیست. اگر ایران حمله کند، زمان کافی برای آمادگی و رهگیری موشک‌ها و پهپاد‌ها را داریم. بین ما و آمریکایی‌ها نهایت همکاری برقرار است و در بالاترین وضعیت آمادگی هستیم.»

اظهارات این مقام امنیتی اسرائیل درباره همکاری اسرائیل و آمریکا، با سفر مایکل کوریلا فرمانده سنتکام به اسرائیل قابل اثبات است. کوریلا روز جمعه به اسرائیل سفر کرده و با گالانت نشست فوق العاده‌ای برگزار کرد.

۲- تغییر لحن مقامات آمریکایی

روز جمعه جو بایدن در نشست خبری اعلام کرد «ایران دیر یا زود به اسرائیل حمله خواهد کرد.» او در پیامی حطاب به ایران توصیه کرد این کار را نکند، چون «آمریکا خودش را وقف دفاع از اسرائیل خواهد کرد، از اسرائیل حمایت می‌کند و به در برابر ایران از آن‌ها دفاع خواهد کرد؛ بنابراین ایران موفق نخواهد شد.»
به جز سفر مهم فرمانده سنتکام به اسرائیل، یک مقام دفاعی آمریکا هم به المانیتور گفته آمریکا ادوات نظامی اش را به سمت منطقه روانه کرده است. او گفته «ما درحال اعزام ادوات نظامی بیشتر به منطقه برای تقویت بازدارندگی و افزایش قدرت دفاع از نیرو‌های آمریکایی در منطقه هستیم.»

او همچنین با اشاره به ایران گفته «دشمن ما فکر می‌کند می‌تواند بین آمریکا و اسرائیل شکاف ایجاد کند، اما خلاف چنین چیزی است. آن‌ها ما را به هم نزدیک‌تر کرده اند و همکاری‌های ما را تعمیق بخشیده اند. ما شانه به شانه اسرائیل در این جبهه ایستاده ایم.»

جان کربی سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا روز جمعه به خبرنگاران گفت که حمله قریب الوقوع ایران به اسرائیل یک تهدید "واقعی" و "عملی" است و افزود که واشنگتن مطمئن خواهد شد که اسرائیلی‌ها «آنچه را که برای دفاع از خود نیاز دارند دارند، در اختیار خواهند داشت.»

۳- زنگ خطر سفارت‌خانه‌ها

هلند به «دلایل امنیتی»، سفارت خود را در تهران تعطیل کرده است. وزارت خارجه هلند اعلام کرد سفارت هلند در تهران و همچنین کنسولگری هلند در اربیل از فردا به دلایل امنیتی تعطیل خواهند بود.

اوایل روز جمعه، وزارت خارجه اتریش بعد از آلمان از شهروندانش خواست ایران را ترک کنند.

تا این لحظه کشور‌های فرانسه، استرالیا، هند، روسیه، آلمان، هلند، لهستان و انگلستان به شهروندانشان در مورد سفر به منطقه هشدار داده اند.

وزارت خارجه فرانسه روز جمعه در بیانیه‌ای علاوه بر هشدار سفر به اسرائیل خطاب به شهروندانش گفته از سفر به ایران و لبنان هم خودداری کنند.

انگلستان در بیانیه‌ای به شهروندانش گفته به دلیل درگیری‌ها و احتمال حمله ایران به سرزمین‌های اسرائیل، از سفر به اسرائیل و فلسطین خودداری کنند.

اداره بریتانیایی امور خارجه و کشور‌های مشترک‌المنافع در بیانیه خود نسبت به هر گونه سفر به شمال اسرائیل، نوار غزه، نواحی نزدیک به غزه و کرانه باختری شامل مناطق اشغال شده شرق اورشلیم و جاده بین اورشلیم و تل آویو به شهروندانش هشدار داده است.

وزارت خارجه روسیه نامی از ایران نبرده، اما به شهروندانش گفته از سفر به منطقه به دلیل ریسک‌های امنیتی در اسرائیل، لبنان و فلسطین جدا خودداری کنند.

در این بیانیه گفته شده «وضعیت در مناطق درگیری اسرائیل و فلسطین و همچنین در منطقه خط آبی بین لبنان و اسرائیل، بی ثبات است.»

وزارت خارجه لهستان به شهروندانش توصیه کرده از سفر به اسرائیل، فلسطین و لبنان خودداری کنند.

هند در بیانیه‌ای به ایران هم اشاره کرده و از هندی‌ها خواسته به تا اطلاع ثانوی به ایران و اسرائیل سفر نکنند.

آلمان شهروندانش را از سفر به ایران منع کرده است. اداره امور خارجی آلمان در بیانیه‌ای گفته «شهروندان آلمانی، در وضعیت تنش‌های کنونی به ویژه بین اسرائیل و ایران که خطر تشدید ناگهانی درگیری وجود دارد، در معرض خطر جدی بازداشت و بازجویی خودسرانه و محکوم شدن به حبس‌های طولانی هستند. شهروندان دوتابعیتی ایران و آلمانی به ویژه در معرض خطر بیشتری اند.»

آمریکا همه کارکنان خود در اسرائیل و اعضای خانواده شان را از سفر به خارج از تل آویو، اورشلیم و منطقه بیرشبا منع کرده است.

وب سایت Smarttraveller استرالیا یک سری هشدار در مورد سفر به عربستان سعودی، اردن و سایر کشور‌های منطقه صادر کرده است. استرالیا روز جمعه به شهروندان خود دستور داد به ایران، عراق و لبنان سفر نکنند و در سفر به اسرائیل و سرزمین‌های فلسطینی «تجدید نظر کنند».

کانادا هم بیانیه مشابهی صادر کرده و به شهروندانش توصیه کرده به منطقه سفر نکنند.

بیشتر بخوانید:

پشت پرده حمله به ساختمان مجاور سفارت ایران در سوریه چه بود؟ | ساختمان مشکوک و نشست عجیب

از انتقام سخت تا تنبیه | آیا باید منتظر یک جنگ تمام‌عیار بین ایران و اسرائیل باشیم؟

۴- زنگ خطر برای عبور از حریم هوایی ایران

تنها دو شرکت هواپیمایی غربی در خط هوایی ایران فعال بودند که هر دوی آن‌ها در جریان تشدید تنش‌ها بین ایران و اسرائیل پروازهایشان به تهران را معلق کرده اند.
شرکت هواپیمایی لوفتانزا روز جمعه ۲۴ فروردین تعلیق پرواز‌های خود از مبدا و به مقصد تهران را تا روز پنجشنبه ۳۰ فروردین تمدید کرد. لوفت‌هانزا افزود که طی این مدت از آسمان ایران نیز برای پرواز‌های خود استفاده نخواهد کرد.

این شرکت هواپیمایی حامل پرچم آلمان اعلام کرد این تصمیم را پس از «ارزیابی دقیق» با استفاده از ارزیابی‌های امنیتی دولت و اطلاعات خود گرفته است.

آسترین ایرلاینز، آخرین ایرلاین اروپای غربی که به ایران پرواز می‌کرد هم روز گذشته اعلام کرد در واکنش به تشدید تنش‌ها در منطقه، تمام پرواز‌های خود از وین به تهران را تا ۱۸ آپریل به حالت تعلیق در می‌آورد.

رویترز نوشته دلیل اینکه آسترین پرواز‌های خود را برای مدت طولانی تری نسبت به لوفت هانزا، شرکت مادر آلمانی خود ادامه داده بود، نزدیکی وین به تهران بود که به این معنی است که می‌توانست راحت‌تر پرواز‌ها را متوقف کند یا اگر مجبور شود کارکنان خود را یک شبه از تهران خارج کند.

خطوط هوایی آسترین در بیانیه‌ای اعلام کرده: مسیر‌هایی که از حریم هوایی ایران عبور می‌کردند نیز اصلاح خواهند شد، چون «ایمنی مسافران و خدمه ما بالاترین اولویت را دارد.»

«ایر ایندیا»، شرکت هواپیمایی هندی هم اعلام کرده به دلیل خطری اقدام انتقام گیرانه ایران از اسرائیل، از عبور از حریم هوایی ایران اجتناب می‌کند.

شرکت هواپیمایی استرالیایی کانتاس روز شنبه اعلام کرد که مسیر پرواز‌های طولانی مدت خود بین پرث، بزرگترین شهر استرالیای غربی و لندن را تغییر خواهد داد تا از حریم هوایی ایران عبور نکند.

۵- واکنش به موشکی در آسمان ایران

شب گذشته رد موشکی در آسمان شمال و شمال غرب ایران رویت شد. تصاویر رد موشک در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد. در موارد مشابه، رویت چنین مواردی با سکوت نهاد‌های حاکمیتی همراه می‌شد، اما در مورد اخیر، بلافاصله دلیل دیده شدن موشک در آسمان کشورمان اعلام شد. خبرگزاری ایرنا، ارگان اطلاع رسانی دولت به نقل از وزارت دفاع روسیه از پرتاب آزمایشی یک موشک بالستیک قاره پیما، از سایت آزمایشی کاپوستین یار در استان آستاراخان این کشور که در شمال دریای خزر قرار دارد خبر داد.

ایرنا نوشت «علت رویت موشک روسی در آسمان کشورمان، ارتفاع بسیار بالای پرواز این موشک است که در لایه‌های فوقانی جو مسیر پرواز خود را طی می‌کند و علیرغم اینکه مسیر آن از آسمان ایران نیست با اینحال به دلیل ارتفاع بسیار بالا در نقاط مختلف روئیت می‌شود.»

واکنش سریع رسانه دولت به دیده شدن رد موشک در آسمان نشان می‌دهد حساسیت افکار عمومی به موضوع احتمال آغاز یک درگیری میان ایران و اسرائیل، از دید نهاد‌های حاکمیتی جدی گرفته شده است.

۶- خبری که از خروجی خبرگزاری مهر حذف شد

روز چهارشنبه خبرگزاری مهر، ارگان اطلاع رسانی وابسته به سازمان تبلیغات ابتدا به نقل از وزیر دفاع، خبر بسته شدن آسمان تهران را به دلیل مانور نظامی منتشر و سپس آن را حذف کرد. رویترز که خبر اول را به نقل از مهر بازنشر کرده بودند دوباره خبر داد که مهر خبرش را حذف کرده است.

خبرگزاری مهر در اقدام جدیدی انتشار چنین خبری را از اساس تکذیب کرد، اما عکس خبر در آرشیو موتور‌های جستجوگر وجود دارد. شماری از کاربران توییتر با بازنشر خبر اصلی و حذف شده مهر، به این اقدام مهر در تکذیب انتشار چنین خبری اعتراض کردند. مهر در سایت و کانال خود هیچ توضیحی در این باره نداده است.